Literatür taraması, bir araştırmanın temel aşamasıdır ve araştırmanın yapılacağı konuda mevcut olan kaynaklar hakkında bilgi edinmek için önemlidir. Literatür taraması yaparken, doğru soruları ve hedefleri belirleyerek doğru kaynakları seçmek ve verimli bir şekilde arama yapmak gereklidir. Bu adım adım rehberimiz, literatür taraması yaparken doğru kriterleri belirlemeye, arama stratejisi oluşturmaya, verileri toplamaya ve sonuçları yayınlamaya yardımcı olacaktır.
Amaç Belirleme
Araştırmaların temelinde doğru soruların ve belirlenmiş hedeflerin bulunması oldukça önemlidir. Bu nedenle, literatür taramasının ilk adımı amaç belirlemektir. Araştırmanın amacı, problem veya konusu ne olursa olsun, araştırmacıların doğru ve net bir şekilde tanımlanmış hedeflere sahip olması gerekir. Belirlenmiş hedefler sayesinde araştırmacılar doğru kaynakları seçerek araştırmalarını daha spesifik bir şekilde yapabilirler.
Amaç belirleme adımı aynı zamanda araştırmaya yön vermek açısından da önemlidir. Araştırma sürecinde benimsenecek yöntemler ve istenen sonuçlar, belirlenen hedeflere göre şekillenir. Bu nedenle, doğru soruların ve hedeflerin belirlenmesi, araştırmacılara öncelikli olarak neleri incelemeleri ve hangi yöntemleri kullanmaları gerektiğine dair bir yol haritası sunar.
Kaynak Seçimi
Bir literatür taraması yaparken, doğru kaynakları seçmek ve verimli bir araştırma yapmak çok önemlidir. Bu aşamada bir dizi kriter göz önünde bulundurulmalıdır. Öncelikle, kaynakların güncel olması gerekmektedir. Eski kaynaklar, yenilerine göre daha az ilginç ve doğru bilgiler içerebilir. Ayrıca, kaynakların güvenilir olması da önemlidir. Akademik yayınlar, dergi arşivleri ve bilimsel araştırmalar güvenilir kaynaklar olarak kabul edilirler.
Bunun yanı sıra, seçilecek kaynakların incelenmesi ve istenilen konularda bilgi içermesi önemlidir. Bu nedenle, kilit kelimeler doğru bir şekilde seçilmeli ve arama sorgusu özenle hazırlanmalıdır. Son olarak, seçilen kaynakların okunabilir olması da önemlidir. Kolay anlaşılır kaynaklar, araştırmacının işini kolaylaştırır ve verimli bir literatür taraması yapmasına yardımcı olur.
Bazı seçim kriterlerine ilişkin öneriler şunlardır:
- Kaynakların belirlenen konular ile ilgili olması
- Akademik veritabanları, dergi arşivleri gibi güvenilir kaynakların kullanılması
- Yenilikçi ve güncel kaynakların seçimi
- Makalelerin yazarlarının itibarının yüksek olması
Online Kaynaklar
Online kaynaklar, literatür taramasını yapmak isteyenler için kolay ve hızlı erişim sağlar. Akademik veritabanları, dergi arşivleri ve diğer online kaynaklar, akademik çalışmalar için faydalı bilgiler içermektedir. Akademik veritabanları, kullanıcılara bireysel veya çoklu arama seçenekleri sunarak aranan bilgilere hızlıca ulaşılması sağlar. Dergi arşivleri, uluslararası yayınları barındırarak, akademik araştırmalarda değerli bir kaynak olduğu bilinir. Diğer online kaynaklar arasında e-kitap siteleri, sanal kütüphaneler ve veri tabanları yer almaktadır. Bu kaynakların doğru bir şekilde kullanılması, verimli bir literatür taraması için önemlidir.
Google Akademik Arama
Literatür taraması yaparken, Google Akademik Arama önemli bir araçtır. Bu arama motoru, akademik literatürde yer alan makaleleri, tezleri, konferans bildirilerini ve diğer dokümanları bulmak için kullanılabilir. Arama yaparken, doğru kelimeleri kullanmanız ve arama sonuçlarını filtrelemeniz önemlidir. Bu nedenle, arama sorgunuzda anahtar kelimeleri belirlemek ve tam kelimeleri kullanmak faydalı olacaktır. Ayrıca, arama sonuçlarını tarih, yayın türü, dil vb. gibi filtre seçenekleriyle daraltabilirsiniz. Google Akademik Arama, atıf sayıları ve dergi etki faktörleri gibi özellikler sunar, bu nedenle literatürünüzün itibarını belirlemek için kullanabilirsiniz.
Diğer Veritabanları
Literatür taraması yaparken, PubMed, JSTOR, ScienceDirect ve benzeri popüler online veritabanlarını kullanabilirsiniz. PubMed, biyomedikal araştırmalar için en çok kullanılan kaynaklardan biridir ve tıbbi konularda büyük bir veritabanı sunar. JSTOR, tarih, edebiyat ve sosyal bilimler gibi alanlarda geniş bir veritabanı sunar ve özellikle eski yayınları barındırır. ScienceDirect, bilim, teknoloji, mühendislik ve matematik gibi konularda geniş kapsamlı bir veritabanıdır.
Diğer veritabanları arasında, Web of Science, Embase, PsycINFO ve ERIC yer alır. Web of Science, bilimsel yayınlar için kapsamlı bir veritabanı sunar ve atıf analizi yapmak için kullanılabilir. Embase, tıp ve biyomedikal konular için kapsamlı bir veritabanı sunarken PsycINFO, psikoloji ve ilgili disiplinler için önde gelen bir veritabanıdır. ERIC ise eğitim araştırmaları için kapsamlı bir veritabanı sunar.
Ofis Dışı Kaynaklar
Ofis dışı kaynaklar, araştırmacıların yararlanabileceği kitaplar, dergiler, raporlar ve konferans bildirileri gibi materyallerdir. Bu kaynaklar, çevrimdışı ortamlarda mevcuttur ve araştırmacıların literatür taraması yaparken ele almaları gerekmektedir. Özellikle konunun güncel olduğu durumlarda, ofis dışı kaynaklar oldukça önemlidir çünkü online literatür taraması yetersiz kalabilir. Bu kaynaklardan yararlanırken, doğru bir seçim yapmak için kriterler belirlemek gerekmektedir. Bunlar; kaynağın güvenirliği, konuyla ilgili olması, bilginin yayın tarihine uygunluğu ve kullanıcı tarafından erişilebilir olmasıdır.
Kitaplar genellikle araştırmacılar için en değerli kaynaklardan biridir. Konuyla ilgili yayınlanan kitaplar yazarların ve yayınevlerinin bilimsel bilgi ve araştırmalarını içerir. Raporlar, belirli bir konuda bilimsel araştırmanın ürünüdür ve kurumlar tarafından yayınlanır. Konferans bildirileri, belirli bir konferansta sunulan ve o alandaki güncel durum hakkında bilgi veren çalışmalardan ibarettir. Dergiler de araştırmacıların ofis dışı kaynaklardan yararlanabileceği önemli kaynaklardandır.
Araştırmacılar, ofis dışı kaynakları bulmak için kütüphaneleri, arşivleri, kitapçıları ve çevrimdışı veritabanlarını ziyaret edebilirler. Ayrıca, online erişim imkanları sağlayan bazı kurumlar, araştırmacıların ofis dışı kaynaklara erişmesini kolaylaştırmaktadır. Sonuç olarak, ofis dışı kaynaklar, araştırmacılar için online kaynaklar kadar önemli olabilir ve konuya hakim olmak için yararlanılması gereken kaynaklardan biridir.
Arama Stratejisi Oluşturma
Araştırma yaparken doğru arama stratejisi oluşturmak oldukça önemlidir. Bunun için öncelikle kilit kelimelerin doğru seçilmesi gerekmektedir. Bu kelimeler, araştırmanın amacı ve hedeflerine göre belirlenmeli ve arama sorgusu oluşturulmalıdır.
Filtreleme seçenekleri de arama stratejisinin önemli bir parçasıdır. Yayın tarihleri, yayın türleri, dil gibi filtreleme kriterleri kullanılarak arama sonuçları daraltılabilir ve daha verimli bir tarama yapılabilir.
Bunun yanı sıra diğer arama stratejileri de kullanılabilir. Örneğin, semantik arama, boolean operatörleri, wildcard karakterleri gibi teknikler arama sonuçlarının kalitesini artırabilir.
Ayrıca, Google Akademik Arama gibi online kaynaklar kullanılırken, pratik ipuçlarına da dikkat edilmelidir. Özellikle kısıtlı erişimli makalelerin bulunması için doğru filtreleme seçenekleri kullanılmalıdır.
Tüm bu öneriler arama stratejisinin doğru bir şekilde oluşturulmasına yardımcı olacaktır ve literatür taramasının verimli bir şekilde yapılmasını sağlayacaktır.
Kilit Kelimelerin Belirlenmesi
Kilit kelimeler, literatür taramasının önemli bir adımıdır. Arama sorgusu oluşturmada ve arama sonuçlarının filtrelenmesinde tam kelimelerin kullanılması, daha doğru ve verimli sonuçlara ulaşmak açısından oldukça önemlidir. Kelime seçiminde, araştırmanın konusu ve amacı göz önünde bulundurulmalıdır. Anahtar kelimeler, araştırmanın kapsamını belirleyen ve araştırmacının ilgilendiği alanlarda odaklanmasına yardımcı olan kelimelerdir. Kelime listeleri, tablolar veya
- listeleri gibi teknikler kullanarak, anahtar kelimelerin seçimi kolaylaştırılabilir.
- IMRAD: Giriş, Materyal ve Yöntemler, Bulgular ve Tartışmalar bölümlerinden oluşur.
- APA: American Psychological Association tarafından geliştirilmiş bir format. Başlık sayfası, özet, ana metin ve kaynakça bölümlerinden oluşur.
- MLA: Modern Language Association tarafından geliştirilmiş bir format. Başlık sayfası, özet ve ana metin bölümlerinden oluşur.
- APA Atıf Stili: Psikoloji, sosyal bilimler, eğitim ve işletme konularındaki yazılar için kullanılır.
- MLA Atıf Stili: Edebiyat, dilbilim ve kültürel çalışmalar gibi konular üzerine yazdığınız yazılar için kullanılır.
- Chicago Atıf Stili: Tarih, İngilizce, sanat ve diğer insani bilimler konularında yazdığınız yazılar için kullanılabilir.
Arama Sonuçlarının Filtrelenmesi
Literatür taraması yaparken önemli bir aşama, arama sonuçlarının filtrelenmesidir. Bu adım, araştırmacının doğru kaynakları belirlemesine, zaman kazanmasına ve araştırmasının kalitesini artırmasına yardımcı olur. Filtreleme seçenekleri arasında yayın tarihi, yayın türü, dil ve konuya göre diğer kriterler bulunur. Araştırmacılar, belirli bir tarih aralığına, sadece akademik dergilere veya yalnızca İngilizce yayınlara filtreleme yapabilirler. Bu, araştırmacının ihtiyacı olan en uygun kaynakları seçmesine ve araştırmasında daha doğru ve detaylı bir yaklaşım benimsemesine yardımcı olacaktır.
Verilerin Toplanması ve Değerlendirilmesi
Verilerin toplanması ve değerlendirilmesi literatür taramasının en önemli aşamasıdır. Toplanan verilerin doğru bir şekilde değerlendirilmesi, araştırmanın kalitesini belirler. Verilerin toplanması için, doğru kaynakların belirlenmesi ve araçların kullanılması gereklidir. Araştırmada değerlendirilecek veriler, kritik okuma yapılırken kaydedilmelidir. Kaydedilen veriler doğru bir şekilde organize edilmeli ve kategorize edilmelidir.
Değerlendirme yapmak için kullanılacak yöntemler arasında literatür taramasında kullanılan kritik okuma tekniği, sentezleme, özetleme, ve analiz yer almaktadır. Kritik okuma, araştırma makaleleri, kitaplar ve diğer kaynakların dikkatlice okunmasını ve değerlendirilmesini sağlar. Veriler sentezlendiğinde, benzer konular birbirine bağlanarak verimli bir sonuç elde edilir.
Özetleme ise, verilerin kısa ve öz bir şekilde anlatılmasıdır. Analiz yapmak, verilerin derinlemesine analiz edilerek bir sonuca bağlanmasını sağlar. Verilerin doğru bir şekilde analiz edilmesi sonucunda, araştırmanın hedefi doğrultusunda somut verilere ulaşılır.
Kritik Okuma
Kritik okuma, literatür taraması sırasında en önemli aşamalardan biridir. Makaleler, kitaplar ve diğer kaynaklar, dikkatli bir şekilde okunarak doğru bilgi ve verilerin seçilmesine yardımcı olmaktadır. Kritik okuma sürecinde, kaynağın yazarının kimliği, yayın tarihi, amacı ve hedef kitle hakkında bilgi edinmek gerekmektedir. Bu sayede, kaynakların güvenilirliği ve doğruluğu daha iyi değerlendirilebilir. Ayrıca, ana fikirleri, argümanları ve detayları incelenerek kaynakların doğru kategorize edilmesi sağlanabilir. Kritik okuma, literatür taraması sürecinde araştırmacılara doğru kararlar verme ve doğru sonuçlar elde etme açısından büyük önem taşımaktadır.
Verilerin Derlenmesi
Verilerin derlenmesi, literatür taramasının önemli bir adımıdır. Toplanan verilerin doğru şekilde organize edilmesi ve kategorize edilmesi, analiz yaparken zaman kazanmamızı sağlar. Bu nedenle, derlenen verilerin doğru bir şekilde organize edildiğinden emin olun. Konuyla ilgili tablolar ve listeler oluşturabilirsiniz. Verilerin kategorize edilmesi, literatür taramasının sonuçlarını açıklayabilmeniz için oldukça önemlidir. Bu nedenle, verileri doğru bir şekilde kategorize edin ve araştırmanızın sonuçlarının mantıksal bir şekilde sunulmasını sağlayın.
Sonuçların Yayınlanması
Son aşamada yapılması gereken en önemli şey, sonuçları doğru bir şekilde yayınlamaktır. Bunun için öncelikle makale formatına ve stiline dikkat edilmelidir. Makale, literatür taraması ile ilgili herhangi bir konuyu ele alıyorsa, Introduction, Methodology, Results, Discussion (IMRAD) formatında olmalıdır. Kaynakça oluşturulurken ise en popüler atıf yöntemleri kullanılabilir. Bu yöntemler arasında MLA, APA, Harvard ve Chicago stil örnekler verilebilir.
Ayrıca, son aşamada oluşturulacak tablo ve grafiklerin de doğru formatlanması önemlidir. Yayınlanacak tablo ve grafiklerin, kaynakça numarası ve başlık içermesi gerekmektedir. Yayınlanacak çalışmaların doğru bir şekilde referans gösterilmesi de son aşamanın önemli bir parçasıdır. Bu nedenle, kaynakça oluşturulurken doğru yöntemlere uyulmalıdır. İlgili yazılımlar kullanılarak doğru bir şekilde yapılan kaynakça oluşturma, son aşamada daha kapsamlı bir bilgi sunumu sağlar.
Makale Formatı ve Stilleri
Makaleler çok çeşitli konularda yazılır ve her konu için özelleştirilmiş bir makale formatı vardır. Yayınlanan makaleler bilim, tarih, edebiyat ve diğer birçok konuda olabilir. Makaleler, yapısı açısından birkaç farklı kategoriye ayrılabilir.
Atıf stili seçimi de yazıya göre değişebilir. En çok kullanılan atıf stilleri şunlardır:
Bu formatlara göre yazı yazmak, makalenizin profesyonel görünmesine yardımcı olur ve akademik yazılarınızın kabul edilme olasılığını artırır.
Kaynakça Oluşturma
Kaynakça oluşturma, bir araştırmanın son aşamasıdır ve doğru bir şekilde yapılması son derece önemlidir. En popüler atıf yöntemleri arasında APA, MLA ve Chicago stili bulunmaktadır. Her biri biraz farklı bir format kullanır, bu nedenle kaynakça oluştururken kullanılan atıf yöntemi belirtilmelidir.
Birçok online kaynakça oluşturma yazılımı mevcuttur ve bunlar araştırmacılara hayatlarını kolaylaştırmak için tasarlanmıştır. EndNote, Mendeley ve Zotero gibi popüler kaynakça oluşturma araçları, araştırmacıların verilerini düzenli bir şekilde toplamasına ve doğru bir şekilde formatlamasına yardımcı olur.
Kaynakça oluştururken aşağıdaki önerilere dikkat etmek son derece önemlidir:
– Doğru atıf yöntemini seçmek ve kullanmak- Kaynakları alfabetik olarak sıralamak- Kaynakların tarihlerine ve yazarlarına dikkat etmek- Kaynakların tam ve doğru bilgilerini sağlamak, böylece okuyucuların kaynaklara kolayca erişmesini sağlamak.
Doğru bir şekilde yapıldığında kaynakça oluşturma, araştırmanın güvenilirliğini arttırır ve okuyuculara kaynaklarına kolayca erişebilmeleri için önemli bir kaynak sağlar.
