Lavaş, Türk mutfağının vazgeçilmez ekmek çeşitlerinden biridir. Hem lezzetli hem de doyurucu olan lavaşı evde yapmak oldukça kolaydır. Lavaş yapımında ihtiyaç duyulan malzemeler arasında un, su, tuz ve maya yer almaktadır.
Un malzemesi kullanırken kaliteli bir un tercih edilmelidir. Hamurun yapısını iyi tutabilmesi için unun protein oranı yüksek olmalıdır. Su ve tuz, hamur için gereklidir ve maya, hamurun kabarması için kullanılan bir malzemedir. Maya miktarı, hamurun yoğurulacağı ortamın ısısına ve hamur miktarına göre değişebilir.
Lavaşın yapımı için öncelikle hamur hazırlanmalıdır. Un, su, tuz ve maya karıştırılarak hamur yoğrulur. Yoğurulan hamurun dinlendirilmesi ve ardından açılması işlemi gerçekleştirilir. Hamur açıldıktan sonra üzerine hafifçe un serpilir ve yağsız bir tavada pişirilir. Pişen lavaş, sıcak servis edilir.
Lavaşın yapımı oldukça kolay olsa da, bazı püf noktaları vardır. Hamurun yoğurulması esnasında ortaya çıkabilecek sorunlar ve çözümleri, pişirme işlemi sırasında yapılması gerekenler ve yapılmaması gerekenler gibi hususlar bilinmelidir. Ayrıca, lavaşın nasıl saklanacağı, buzdolabında veya dondurucuda ne kadar süre saklanabileceği de bilinmelidir.
Evde lezzetli ve doyurucu lavaş yapmak oldukça kolaydır. Malzemelerin ölçülerine dikkat edilerek ve püf noktaları bilinerek yapılan lavaşlar, sofraları süsleyen enfes bir lezzet olabilir.
Lavaşın Malzemeleri
Lavaş yapmak için gerekli olan malzemeler şunlardır:
- 500 gram un (tercihen kepekli un)
- 1,5 su bardağı ılık su
- 1 tatlı kaşığı tuz
- 1 tatlı kaşığı kuru maya (veya yarım paket yaş maya)
Un, su, tuz ve mayayı kullanarak hamur hazırlayabilirsiniz. Unun cinsine ve suyun sıcaklığına göre ölçüleri değişebilir. Kullanacağınız unun kepekli olması, lavaşın daha besleyici ve katıksız bir lezzete sahip olmasını sağlayacaktır.
Lavaşın Yapılışı
Lavaşın yapımı için öncelikle hamurun hazırlanması gerekmektedir. Hamurun malzemeleri arasında un, su, tuz ve maya yer almaktadır. Bu malzemeler ölçüsüne göre karıştırılıp yoğrulur. Yoğurma işlemi tamamlandıktan sonra hamurun dinlenmesi için bir süre beklenir. Dinlenme süresi sonrasında hamur, elde açılıp tavada pişirilir. Hamurun açılması işlemi hassas bir işlemdir. Hamurun asla çok inceltilememesi gerekmektedir. Pişirme işleminde ise tavada iki tarafı pişirilmektedir. Lavaşın lezzetli olması için hamurun doğru oranda yoğrulması ve pişirilmesi oldukça önemlidir.
Hamurun Hazırlanması
Hamurun hazırlanması, lavaşın yapımındaki en önemli aşamalardan biridir. Hamurun malzemeleri olan un, su, tuz ve maya ölçülü bir şekilde karıştırılır ve yoğurma işlemi için hazırlanır. İlk olarak malzemelerin karıştırılması işlemi gerçekleştirilir. Un miktarı, suyun miktarı, tuz miktarı ve maya miktarı birbiriyle uyumlu olmalıdır. Bu malzemeler uygun bir kap içinde güzelce karıştırılır ve sonrasında yoğurma işlemi için hazırlanır. Yoğurma işlemi, hamurun kıvamına göre değişiklik gösterebilir. Yoğurmanın amacı, hamurun istenilen kıvama gelmesini sağlamaktır. Yoğurma işlemi genellikle 10-15 dakika sürmektedir. Sonrasında hamur şekillendirilip, dinlenmeye bırakılır.
Malzemelerin Karıştırılması
Lavaş yapmak için gerekli malzemeler; un, su, tuz ve maya olarak sıralanabilir. Malzemelerin karışımındaki doğru ölçüler, lezzet ve dokuda ideal sonuçlar elde edilmesi için oldukça önemlidir. Un için kullanılacak ölçü 1 kg olmalıdır. Yarım su bardağı tuz, iki tatlı kaşığı da maya ilave edilerek karıştırılır. Su miktarı ise hamurun kıvamına göre değişmektedir.
Malzemelerin karıştırılması işlemi, yavaş yavaş ve aynı yönde yapılmalıdır. Karıştırma işlemi bir kaşık yardımı ile sağlanabilir. Hamurun homojen bir yapıya sahip olması için karışım esnasında suyun yavaş yavaş ilave edilmesi gereklidir. Bu işlem tamamlandığında hamur, güzel bir şekilde yoğrulmalıdır.
Yoğurma İşlemi
Hamurun hazırlanması sırasında, malzemeler karıştırıldıktan sonra yoğurma işlemi başlar. Yoğurma işlemi, hamurun homojen bir yapı kazanması için önemlidir. Yoğurma, hamurun içindeki gluteni aktive eder ve hamurun kabarmasını sağlar. Yoğurma işlemi, hamurun elastikiyetini arttırarak daha rahat açılmasını sağlar. Yoğurma sırasında, hamurun şekli ve yumuşaklığına göre 5-10 dakika kadar yoğurulması gerekmektedir.
Yoğurma işlemi için uygun yöntemler ise; hamurun yoğurma makinesinde veya el ile yoğurulmasıdır. Yoğurma işlemi için hamuru düzgün bir şekilde şekillendirerek, hafif nemli bir bezle örtüp, 15-20 dakika boyunca dinlendirerek hamurun kabarma işlemine destek verebilirsiniz.
Hamurun Dinlendirilmesi
Hamurun dinlendirilmesi lavaşın lezzeti ve kalitesi açısından oldukça önemlidir. Dinlendirme süresi hamurunun mayalanmasına ve kabarmasına yardımcı olur. Hamurun dinlenme süresi genellikle 30 dakika ile 1 saat arasında değişebilir, ancak bu süre değişebilir. Hamurun kabarması için hamurun sıcaklığına ve çevresel koşullara dikkat edilmesi önemlidir. Kapalı bir ortamda dinlendirme yapılması, ılık bir yerde tutulması ve üzeri örtülmesi önerilir. Dinlendirme sürecinden sonra hamur tekrar yoğurulur ve parçalara ayrılır. Parçaların ince bir şekilde açılması için un serpilir. Daha sonra açılan hamurlar kızartılması öncesinde bekletilir.
Hamurun Açılması ve Pişirilmesi
Lavaşın açılması ve pişirilmesi de oldukça önemlidir. Açılırken hamurun inceltilmesi ve sıcak bir sac üzerinde pişirilmesi gerekmektedir. Aksi halde lavaşın yapılanması bozulabilir ve lezzeti değişebilir.
Hamuru açarken öncelikle hamurun tezgah üzerinde unlanması gerekiyor. Bu sayede hamur yapışmaz ve rahat açılabilir. Ayrıca hamurun yuvarlak bir şekil alması için yavaş yavaş açıp döndürmek gerekiyor.
Pişirme işlemi için öncelikle sac iyice ısıtılmalı ve ardından lavaş üzerine serilmelidir. Lavaşın hızlı pişmesi için sıcak sac kullanılması gerekir. Yaklaşık 1-2 dakika pişirdikten sonra diğer tarafı çevrilerek pişirme işlemi tamamlanır.
Ayrıca evde sac olmadığından fırında da pişirilebilmektedir. Fırında pişirilirken ise fırın tepsisine yağlı kâğıt serilip üzerine açılmış hamur serilir ve 5-6 dakika içerisinde fırında pişirilerek lavaşınız hazırdır. İster sac üzerinde, ister fırında pişirilen lavaşın lezzeti ağızda dağılır ve sofralarınıza yepyeni bir tat katar.
Lavaş Püf Noktaları
Lavaş yaparken dikkat edilmesi gereken bazı püf noktaları vardır. İlk olarak, hamurun yoğrulması sırasında un ölçüsüne dikkat edilmelidir. Fazla un kullanımı hamurun sert ve kuru olmasına neden olur. Ayrıca, hamurun dinlendirilmesi süresine de önem verilmelidir. Hamurun dinlenmesi, elastikiyet sağlar ve hamurun daha kolay açılmasını sağlar.
Lavaş pişirilirken de dikkat edilmesi gereken birkaç nokta vardır. Öncelikle, pişirme yüzeyi çok sıcak olmamalıdır. Çok sıcak bir yüzey de yanık bir lavaşa neden olabilir. Ayrıca, çok uzun süre pişirilmesi de hamurun sertleşmesine ve çatlamasına neden olabilir.
Eğer lavaşınız yeterince ince değilse, hamuru açarken kullandığınız un miktarını azaltabilirsiniz. Ayrıca, hamuru daha fazla yoğurmak da elastikiyet açısından faydalıdır. Ayrıca, lavaşın pişirme süresine de dikkat edin. Her iki tarafı da eşit şekilde kızarana kadar pişirin.
Lavaş yapımı sırasında yapılan hatalar arasında, hamurun yoğrulması sırasında fazla su kullanımı, hamurun dinlenmesine yeterince zaman verilmemesi ve pişirme yüzeyinin çok sıcak olması sayılabilir. Ancak, bu hataların çözümleri oldukça basittir ve dikkatli bir şekilde lavaş yapıldığında mükemmel sonuçlar almak mümkündür.
Hamurun Yoğurulması Sırasında Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar
Lavaş yaparken hamurun yoğurulma işlemi oldukça önemlidir. Yoğurma işleminde dikkat edilmesi gereken noktalar vardır. Hamurun yoğurulması sırasında ortaya çıkabilecek sorunların çözümü için, hamurun yeterince yoğrulması gerekir. Bu nedenle, hamurun yoğrulma işlemi sırasında dikkat edilmesi gerekenler şunlardır:
- Hamurun kıvamı doğru olmalıdır. Sert veya yumuşak bir hamur, sorunların ortaya çıkmasına neden olabilir.
- Hamurun yoğrulması için yeterli süre ayırılmalıdır. Hamurun üzerinde kabarcıklar oluşana kadar yoğrulmalıdır.
- Hamur yoğurma makinesi kullanılıyorsa, yoğurma hızı doğru ayarlanmalıdır. Yüksek hızda çalışan makine hamuru fazla ısındırabilir.
- Hamur yoğurma işlemi sırasında, hamurun elde yapılması tavsiye edilir.
Hamurun yoğurulması sırasında dikkat edilmesi gereken diğer bir nokta da, malzemelerin doğru oranlarda kullanılmasıdır. Un, su, tuz ve maya miktarlarına dikkat edilmeli ve ölçüleri doğru bir şekilde ayarlanmalıdır. Ayrıca, hamurun dinlendirilmesi sürecinde de hamurun elastikiyeti artar ve daha kolay şekil alır. Hamurun yoğrulması sırasında bu noktalara dikkat edilerek, yüksek kaliteli ve lezzetli bir lavaş hazırlanabilir.
Lavaşın Pişirilmesi Sırasında Dikkat Edilmesi Gerekenler
Lavaşın pişirilmesi sırasında birkaç önemli noktaya dikkat etmek gerekir. Öncelikle lavaşın yapışmaması için hamuru açarken un kullanmak önemlidir. Pişirme işlemi öncesinde de tava mutlaka iyice ısıtılmalıdır. Ayrıca tava yağsız olmalıdır, tereyağı veya sıvı yağ kullanıldığı takdirde hamurun yapışma riski artabilir. Lavaş, pişirme işlemi sırasında hızlı bir şekilde pişirilmelidir. Bu nedenle pişirme sırasında lavaşın üzerine bastırılmamalıdır. Lavaşın piştiğini anlamak için kenarlarının kıvrılması beklenmelidir. Lavaşın her iki tarafı da çıtır çıtır olana kadar pişirilmelidir. Pişirme işlemi tamamlandıktan sonra lavaşın tava üzerinde bir süre bekletilmesi gerekir. Bu sayede lavaş daha kolay soyulur.
Lavaşın Tüketimi ve Saklama Koşulları
Lavaşın tüketiminde, taze olarak servis edilmesi önemlidir. Ancak taze tüketilemeyen veya artan lavaşlar için saklama koşulları da oldukça önemlidir. Oda sıcaklığında iki gün boyunca saklanabilen lavaşlar, daha uzun süre tazelemek istenirse buzdolabında saklanabilir. Ancak buzdolabında saklanan lavaşların tekrar oda sıcaklığına gelmesi gerekmektedir. Dondurucuda saklama yapmak da bir seçenek olabilir. Dondurucuda saklanan lavaşlar, uygun şekilde paketlenirse birkaç hafta boyunca taze kalabilirler.
Lavaşın tüketiminde ise farklı seçenekler mevcuttur. Genellikle lavaşı dürüm olarak tüketiriz ancak aynı zamanda çeşitli mezelerle birlikte pide veya pizza yapımında da kullanabiliriz. İsterseniz, lavaşına tereyağı ve sarımsak sürerek de tüketebilirsiniz. Çok yönlü bir yiyecek olan lavaşın tüketimi için size uygun olan tarifi ve sunumu seçebilirsiniz.
Lavaşın Tüketimi
Lavaş, lezzetli ve besleyici bir yiyecektir ve farklı sunum yöntemleri sayesinde de oldukça çeşitli şekillerde tüketilebilir. En yaygın tüketim şekli, yemeklerin yanında ekmek yerine kullanmaktır. Yoğurt, peynir, zeytin, domates, salatalık gibi malzemeler ile birlikte servis edilebileceği gibi, dürüm ve lahmacun gibi lezzetli yemeklerin hazırlanmasında da kullanılabilir.
Farklı sunum yöntemleri arasında, lavaşın üzerine bir miktar tereyağı sürülmesi ve üzerine çökelek peyniri ve reçel konarak sarılarak tüketilebilir. Ayrıca, lavaşın üzerine ıspanak, peynir ve süt karışımından yapılan bir sos konarak fırınlanması da oldukça lezzetli bir seçenektir.
Bunların yanı sıra, kahvaltı sofralarının vazgeçilmezleri arasında da yer alır ve çay, kahve ve meyve suyu gibi içeceklerle birlikte tüketilir. Lavaşın pratik bir şekilde hazırlanması ve farklı sunum seçenekleri sayesinde de oldukça tercih edilen bir yiyecektir.
Lavaşın Saklama Koşulları
Lavaş, taze ve sıcakken tüketildiğinde lezzeti en üst seviyede olur. Ancak, saklama koşulları uygun şekilde sağlanırsa, taze lavaşın tadını daha uzun süre muhafaza edebilirsiniz. Lavaşları saklamak için hava almayan kaplar tercih edilmelidir. Buzdolabında saklanacak lavaşlar, önceden kesilmiş ve hava almayan kaplara konulmalıdır. Kapların içine lavashları birbirine yapıştırmayacak şekilde koyun. Saklama süresi genellikle 2-3 gün arasındadır. Dondurucuda lavaşların saklanması için de aynı yöntem uygulanabilir. Dondurucuda muhafaza edilen lavaşlar, buzluktan çıkartıldıktan sonra hafif nemlendirildiğinde eski tazeliğine kavuşur.
