Viski üretiminde kullanılan arpa maltlama, pot still, Coffey still gibi yöntemler ve olgunlaştırma süreci; viskinin tadı ve aroma özellikleri belirlemede kullanılan tekniklerle birlikte, viskinin üretim sürecine ait önemli bilgilere sahip olmanız önemlidir.
Viski üretimine başlamak için ilk adım, arpa malting işlemidir. Bu süreçte arpa çimlendirilir, kurutulur ve maltlanır. Daha sonra malt, su ve maya kullanılarak karışımın fermantasyonu gerçekleştirilir. Bu süreçte, pot still veya Coffey still gibi damıtma yöntemleri kullanılarak viski üretilir.
Pot still yöntemi, İskoçya gibi geleneksel üreticiler tarafından kullanılan bir yöntemdir. Bu yöntemde, viski iki kez damıtılır ve daha sonra farklı türlerdeki fıçılarda olgunlaştırılır. Coffey still yöntemi ise, daha modern bir yöntemdir ve sürekli bir damıtma şekline sahiptir.
Olgunlaştırma süreci, viskinin lezzetinde önemli bir rol oynar ve bu süreçte viski fıçılarda uzun süre bekletilir. İyi yapılmış bir viski, görsel olarak açık kahverengi bir renge sahip olurken, kokusu ve tadı da yoğun bir karaktere sahiptir.
Viski tadının belirlenmesinde, görsel inceleme, kokusal inceleme ve ağızda tad alma gibi teknikler kullanılır. Bu teknikler kullanılarak, viskinin karakteristik özellikleri belirlenir. Dünya çapında birçok viski markası bulunmaktadır ve geleneksel üreticilerin yanı sıra, farklı ülkelerdeki üreticiler tarafından da viski üretilmektedir.
Arpa Malting
Arpa malting, birçok farklı alkollü içkinin üretiminde kullanılan önemli bir süreçtir. Viski üretiminde de oldukça önemli bir rol oynar. Malting, arpanın yüzeyindeki enzimleri aktive etmek amacıyla gerçekleştirilen bir işlemdir. Arpanın öncelikle ıslatılması, ardından ıslatılmış arpanın havalandırılması ve nihayetinde özel bir kapta gerçekleştirilen filizlendirme ile malting işlemi başlar. Bu süreçte, arpanın nişastası şekerlere dönüştürülür. Bu şekerler, sonraki damıtma işlemleri sırasında viskiye karakteristik bir tat ve aroma katar. Arpa malting, viskinin üretiminde önemli bir adımdır ve viskinin lezzeti üzerinde büyük bir etkiye sahiptir.
Pot Still veya Coffey Still Yöntemi
Viski üretiminde kullanılan iki ana yöntem pot still ve Coffey still’dir. Pot still yöntemi, boşaltılmış geleneksel bakır kazanlar kullanarak distilasyon işlemini gerçekleştirir. Bu yöntem, viskinin yoğun ve dengeli aromasının ve lezzetinin elde edilmesine katkı sağlar. İlk damıtma işlemi sonrasında tekrar tekrar damıtma işlemi yapılır ve çıkan alkol, belirli bir süre bekletilerek olgunlaştırılır. Coffey still yöntemi ise, sürekli bir distilasyon işlemi kullanarak viski üretir. Bu yöntem, daha taze ve meyve aromalarının öne çıktığı daha hafif bir viski üretir. Coffey still yönteminin değiştirilebilen alembikler sayesinde daha verimli olduğu düşünülmektedir.
Pot Still Yöntemi
Pot still yöntemi, İskoçya ve İrlanda’daki viski üretimi için geleneksel olarak kullanılmaktadır. Bu yöntem, olgunlaştırma yapılmadan önce viskinin %60-70’inden fazlasını alkol oranı yüksek bir sıvı haline getirir. İlk damıtma işlemi ile elde edilen, 25-30% alkol oranına sahip olan “low wines” olarak adlandırılan sıvı, daha sonra ikinci kez damıtılır. İkinci damıtma sırasında, sıvının alkol oranı %70 civarına çıkar ve bu viskinin karakteristiğini oluşturur. Pot still yöntemi, viskiye daha yoğun bir tat ve özellikle İskoç viskilerinde turba notaları ekler. Bu yöntemin ürünü, koyu renkli ve yoğun bir tadı olan bir viski olarak bilinmektedir.
İlk Damıtma ve İkinci Damıtma
Viski üretiminde kullanılan başka bir önemli aşama, “ilk damıtma ve ikinci damıtma”dır. İlk damıtma, alkolü içeren sıvıyı daha yüksek bir alkol yoğunluğuna sahip olan “low wines” olarak adlandırılan sıvıya dönüştürmektedir. Bu işlem, pot still veya Coffey still yardımıyla gerçekleştirilir. İkinci damıtma aşamasında, “low wines” üzerinde tekrar damıtma işlemi yapılır ve ardından yüksek alkol yoğunluğuna sahip olan “new-make spirit” adı verilen alkolik bir sıvı elde edilir. İkinci damıtma aşaması, viskinin mümkün olan en saf haline getirilmesini sağlar ve viskinin kalitesine büyük ölçüde katkıda bulunur.
Olgunlaştırma ve Yuvarlanma
Viski üretiminde, olgunlaştırma süreci, viskinin özelliklerini belirleyen en önemli adımdır. Bu süreç, farklı türlerdeki fıçıların kullanımıyla gerçekleştirilir. En yaygın fıçı çeşitleri, meşe, sedir, akçaağaç ve Japon kayınıdır.
Meşe fıçıların kullanımı, viskinin karamelize olmasına, vanilya ve baharat aromalarının ortaya çıkmasına ve viskinin renginin koyulaşmasına yardımcı olur. Çoğunlukla Bourbon üretiminde kullanılır. Sedir fıçıları, kekik, adaçayı ve diğer bitki aromalarının viskiye geçmesine neden olur ve viskinin aromasına katkıda bulunur. Akçaağaç fıçıları, viskide tatlılık ve meyve aromalarının ortaya çıkmasına yardımcıdır. Japon kayını fıçıları, farklı aromalar ve tatlar yaratan özel bir işlem olan “mizunara” yapımında kullanılır.
Yuvarlanma, olgunlaştırma sürecinde viskiye yumuşaklık, tat ve aroma katmak için yapılan bir işlemdir. Bu işlem, viskinin fıçıda kalan son artıklarının, viskinin genişleyen moleküllerine bağlanmasını sağlar. Bu işlem sırasında, viskinin rengi ve aroması da değişir.
Coffey Still Yöntemi
Coffey Still yöntemi, viski üretimi için kullanılan diğer bir yöntemdir. Bu yöntemde, tamamen farklı bir üretim şekli kullanılır. Pot still yöntemi kadar popüler olmamakla birlikte, Coffey still yöntemi hala viski üretiminde önemlidir. Bu yöntem esas olarak daha ekonomik bir üretim sağlar ve daha düşük alkol derecesiyle sonuçlanır. Coffey still, sanayi tipi distilasyon için idealdir ve hızlı bir şekilde birçok şişe viski üretebilir. Bu yöntemde, buharlaşan alkollü buhar kapaklardaki borulardan akar ve ardından soğutulur. Son kullanım amacına bağlı olarak, Coffey still yöntemiyle üretilen viskiler, farklı aroma ve tat profillerine sahip olabilir.
Viski Tat Alma Yöntemleri
Viski tadı ve aroması, birkaç farklı yöntem kullanılarak belirlenir. İlk olarak, görsel inceleme yapılır ve viskinin rengi hakkında bilgi alınır. Ardından, viski kokusu incelemesi yapılır ve viskinin içerdiği notalar belirlenir. Son olarak, ağızda tat alma yöntemi uygulanır. Bu yöntemde viski, dilin farklı bölgelerinde ve ağızda farklı noktalarda tutulur ve tadı belirlenir. Ayrıca, kokudaki notaların tatla birleştiği noktada viskinin aroması da belirlenir. Bu yöntemlerin kombinasyonu, viskinin tadı ve aromasının doğru şekilde belirlenmesini sağlar. Böylece, viski üreticileri değişiklikler yaparak farklı viski tatları elde edebilirler.
