Ağaç aşısı, bitkilerin büyümesini, verimini ve dayanıklılığını artırmak için yapılan bir işlemdir. Bu işlem, birçok farklı ağaç türünde yapılabilir ve bahçecilikte yaygın olarak kullanılır. Ağaç aşılamasının amaçları arasında ağacın zayıf bölgelerini güçlendirmek, meyve verimini artırmak, hastalıklara karşı dayanıklılığı artırmak ve çeşitliliği artırmak yer alır. Farklı aşılar, farklı amaçlar için kullanılır. Kalem aşı, uç aşı ve göz aşı gibi farklı aşı türleri vardır. Ağaç aşılaması, doğru şekilde yapılırsa oldukça etkili bir yöntemdir.
Amaç
Ağaç aşılaması, bitkilerin çoğaltılması ve yetiştirilmesinde yaygın olarak kullanılan bir tekniktir. Bu teknik, bitkilerin özelliklerini değiştirmek, hastalıklara karşı dirençli hale getirmek, meyve verimlerini artırmak, çeşitlilik sağlamak ve türlerin adaptasyonlarını iyileştirmek amacıyla yapılır. Ayrıca, ağaçların büyüklüklerini kontrol altına almak ve bahçe düzenlemesi için kullanılmaktadır. Ağaç aşılaması, bitkilerin özellikleri ve faydaları açısından büyük önem taşıyan bir tekniktir.
Aşı Çeşitleri
Ağaç aşılaması işleminde farklı amaçlar için kullanılan farklı aşı türleri bulunmaktadır. Kalem aşısı, uç aşısı, buğday aşıları, göz aşıları, tohum aşıları ve kök aşıları gibi farklı türler mevcuttur. Kalem aşısı, düşey ve yatay yüzeylerde kullanılmak üzere üretilmiştir. Bu aşı türü, birçok farklı çeşide sahip olduğu için seçimler yaparken doğru bitkiyi seçmek önemlidir. Uç aşıları ise dalların uç kısmında kullanılır. Kök aşılaması ise, bitkinin kök bölgesine yapılan bir işlemdir. Aşı çeşitleri arasında doğru seçim yapmak, ağaçların sağlığı ve gelişimi için oldukça önemlidir.
Kalem Aşısı
Kalem aşısı, ağaçların gövdesine yapılan ve genellikle yapraklı ağaçların aşılama işlemi için kullanılan bir yöntemdir. Bu yöntemde anaç ağacın gövdesine, soyu aynı olan bir kalem çeliği dik olarak kesilir ve anaç ağaç gövdesinde delik açılarak yerleştirilir. Kalem çeliğinin kesilirken, göz kısmının altına bir çizgi çekilmesi ve üstünde bir çentik açılması gerekmektedir. Böylece, anaç ağaçta açılan deliğe, kalem çeliğinin altındaki kabuk kısmı yerleştirilir. İşlem tamamlandıktan sonra, aşı bölgesi ve çevresi bantlanır, havalandırması sağlanır ve ağacın uygun şekilde sulanması sağlanır.
Yaz Kalem Aşısı
Yaz kalem aşısı, genellikle ağaçların yaz aylarında daha hızlı büyüdüğü dönemlerde kullanılır. Bu yöntemde kullanılan anaç ağacın gövdesine bir çentik atılır ve daha sonra aşılama için kullanılacak olan kalem şeklindeki dalın kabuğu çıkarılır. Aşılama dalı, kabuklu kısmı anaç ağacın üzerinde bırakılarak yerleştirilir. Daha sonra aşı bölgesi sıkıca bağlanarak, nemin kaçmaması ve aşılamanın başarılı olması sağlanır. Yaz kalem aşısının faydaları arasında anaç ağacın iyileşme sürecinin daha kısa olması ve aşı yapmak için daha az malzeme gerektirmesi sayılabilir.
Kış Kalem Aşısı
Kış aylarında ağaç aşılaması yapmak isteyenler için kalem aşısı yöntemi oldukça uygun bir seçenektir. Bu yöntemde, ana ağaç yani kalemin gövdesi alt yapraklardan arınmış halde kesilir. Daha sonra, ana ağacın 1-2 göz damarları ince bir bıçak yardımı ile kazınır. Yapraksız olan küçük dal parçası ise ağacın gövdesine sivri olan bir yapıya sahip olan bıçak yardımıyla uzunlamasına kesilir ve kesilen bu alan bir kaleme benzetilir. Kalenin iki yanındaki et parçaları keskin bir bıçak yardımıyla ağaç gövdesinin üzerindeki kabuğa oturtulur. Yara iyileşmesi için nemli bir bezle sarılan bölgede en az 2 ay beklemek gerekmektedir.
Uç Aşısı
Ağaç uç aşısı, ağacın üzerindeki en son kısımlarına yapılan bir aşılama yöntemidir. Bu yöntem, ağacın tepesindeki dalların farklı bir ağaca aşılanması için kullanılır. Bu yöntemde, verici ve alıcı ağaçların gövdeleri kesilerek birbirlerine bağlanır ve aşılanır. Kesilmiş bölümlerin uyumlu olması gerektiği için bu işlemin dikkatli yapılması gerekir. Başarılı bir uç aşısı için, verici ve alıcı ağaçların yaşlandırılmış ve sağlıklı olması tercih edilir. Uç aşılaması, hasar görmüş veya hastalıklı ağaçların iyileştirilmesi için de sıklıkla kullanılır.
Aşı İşlemi
Ağaç aşılaması işlemi doğru şekilde yapılması gereken bir işlemdir. İşlem öncesi, aşılamaya uygun ağaçların seçilmesi gerekir. Aşılamak için ağacın gövde kısmına küçük kesikler yapılır. Daha sonra, uygun aşı kalemi seçilir ve kesiklerin içine yerleştirilir. Kesiklerin üzeri bant ile kapatılıp, aşı işlemi tamamlanır. Ayrıca, kalem aşısı yapılırken, kazınan kalem dip tarafının tersi şeklinde bir kesik yapılması gerektiği unutulmamalıdır. Ayrıca, ağaçların kesilme ve aşı yerlerinin mutlaka temiz olması gerekir. Aşı işlemi sonrasında, ağaçların bakımı da önemlidir. Nemli tutulması ve güneş ışığından uzak tutulması gerekir.
Hazırlık Aşaması
Ağaç aşılaması yapmadan önce hazırlıkların tamamlanması gerekiyor. İlk olarak ağacın hangi tür aşılama yöntemiyle aşılanacağı belirlenmeli ve buna göre gerekli araç gereçler temin edilmelidir. Kullanılacak bıçak ve aletlerin keskin olması oldukça önemlidir. Ayrıca işlem yapılacak ağaçların aşı için ideal zamanının ne olduğu araştırılmalıdır.
Genellikle aşı yapılacak ağaçların gövdesine aşılama için uygun bir yara açılması gerekiyor. Bu yara açılırken aletin sterilize edilmesi, yani temizlenerek hijyenik hale getirilmesi de oldukça önemli bir adımdır. Ağaçların sağlıklı ve uygun koşullarda yetişmesi için aşılama işlemi öncesinde ağaçların sulanması ve gübrelenmesi de faydalı olacaktır.
- Yapılması gerekenler:
- Aşılama yönteminin belirlenmesi.
- Kullanılacak bıçak ve aletlerin temin edilmesi.
- Aşılama için uygun zamanın belirlenmesi.
- Aletlerin sterilize edilmesi.
- Ağaçların sulanması ve gübrelenmesi.
Aşılama Aşaması
Ağaç aşılamasının en önemli aşamalarından biri, aşı yapım yöntemi ve sırasıdır. Öncelikle uygun bir kesim aracı kullanarak, aşı yapılacak dalın sapını düzgün bir şekilde kestikten sonra, kabuk kesim işlemi gerçekleştirilir. Daha sonra anaç ağaç üzerinde kabuğun çıkartıldığı noktaya uygun şekilde aşı kalemini yerleştirin. Her iki kesim için de kabuk altındaki odunu eşleştirin ve bant yardımıyla sabitleyin. Ayrıca, aşı kalemini kaplamak için toz gibi bir malzeme kullanabilirsiniz. Başarılı bir aşı işlemi için, aşılama sırasında oluşabilecek hava boşluklarını önlemek çok önemlidir.
Kalem Aşısı Uygulanışı
Kalem aşısı, ağaç aşılaması için en yaygın kullanılan yöntemlerden biridir. Bu yöntem, ana ağacın gövdesine, sapın bir kısmının yerleştirilmesi işlemidir. Kalem aşısı uygulanmadan önce yapılması gereken ilk adım, ana ağacın kesilmesidir. Kalem aşı için, gövdenin yapısı, keskin bir bıçakla düzgün bir şekilde kesilerek hazırlanmalıdır. Daha sonra, aşı gözü hazırlanmalıdır. Kesilen göz, ana ağacın gövdesine yapılan yarık açılacak biçimde düzgün bir şekilde kesilmelidir. Aşı gözü alt bölümü, ana ağacın gövdesine yerleştirilir. Son adım olarak, aşı gözü etrafına sıkıca bant sarılır ve ağaç aşılaması işlemi tamamlanır.
Uç Aşısı Uygulanışı
Uç aşısı, meyve ağaçlarında sıklıkla kullanılan bir aşılama yöntemidir. Bu yöntem ile birlikte meyve ağacına dışarıdan köklü bir sürgün yerleştirilir. İşlem adımları şu şekildedir:
1. Öncelikle, ana dal üzerindeki alt sürgünlerin tamamı kesilir.
2. Ana dal inceltilir ve sonrasında T şeklinde bir kesik yapılır. Burada dikkat edilmesi gereken kesik, ana dalın odunsu kabuğunu kesmeyecek şekilde açıkça hatırlanarak yapılmalıdır.
3. Uç sürgünü düzenlenir; yaprakların üst kısmı kesilir ve dış yüzeyindeki kabuk biraz tıraşlanır.
4. Uç sürgün, ana dala en iyi oturacak şekilde yerleştirilir. Ana dal ve uç sürgün birbirine olan kesiklerine hizalanır. Uç sürgünün uzunluğu kabuk yüzeyinde görünecek şekilde ayarlanır.
5. Ana dalın T şeklindeki kesik kısmı uç sürgünün çevresinde dolanır ve kabuk yüzeyi üst üste getirilir. Uç sürgünün kabuğu kesinlikle açmadan bağlanır ve aşılama bantı sayesinde sabitlenir.
6. En son olarak ise Uç sürgünün yapraklarını tamamen kesilir ve aşı, biraz nemli toprak ile kaplanarak korunur. Bununla birlikte, sonraki günlerde ağacın nemli tutulması gerekmektedir.
Bakım Aşaması
Bakım aşaması, ağaçlarınızın sağlıklı bir şekilde büyümesi ve gelişmesi için son derece önemlidir. Ağaç aşılama işlemi sonrasında, aşılama yerleri iyileşene kadar ağacın bakımı yapılmalıdır. Ağaçların sağlıklı bir şekilde büyüyebilmesi için öncelikle aşılama yerleri nemli tutulmalı ve güneş ışığından korunmalıdır. Ayrıca, yüksek sıcaklık veya don gibi aşırı hava koşullarından korunmalıdır. Bakım aşamasında ayrıca, ağaçların düzenli olarak budanması ve gerekli sulama işlemlerinin yapılması gerekmektedir. Eğer ağaçların yapraklanması normal seyrinde değilse, bir uzmana danışarak gerekli tedbirler alınmalıdır. Ağaçların sağlıklı bir şekilde büyümesi için düzenli bakım işlemleri ile ağaçların besin ihtiyaçlarına dikkat ederek sağlıklı büyümeleri ve gelişmeleri sağlanabilir.
