Çizme zeytin, Türkiye’nin Aydın ilinde yetişen bir zeytin çeşididir. İri ve etli yapısı ile diğer zeytinlere nazaran farklılık gösterir. Meyvesinde yoğun tadı ve hoş aroması olan çizme zeytini, hem taze yenilebilir hem de zeytinyağı üretimi için kullanılır. Yeşil renkteyken hasat edilen çizme zeytinleri, daha sonra kahverengiye dönüşür. Antioksidan ve besleyici özellikleri yüksek olan çizme zeytin, sağlık açısından da birçok fayda sağlar. İçerdiği yağ asitleri, vitaminler ve mineraller ile vücut için oldukça faydalıdır.
Çizme Zeytin Nasıl Yapılır?
Çizme zeytin yapımı oldukça basittir ve yapımı için gerekli malzemeler de kolayca bulunabilir. İşte adım adım çizme zeytin yapımı:
- Çizme zeytinleri yıkayıp üzerine kaynar su dökün, suyunun soğuması için bekleyin. Daha sonra suyunu boşaltın ve bu işlemi 2-3 kez tekrarlayın.
- Zeytinleri tuzlu suda bekletin. Bu işlem, zeytinlerin acısını almak için yapılır. Suda bekletme süresi genellikle 1-2 hafta arasındadır.
- Zeytinleri süzün ve yıkayın. Üzerine az miktarda tuz ekleyin.
- Zeytinleri büyük cam kavanozlara koyun.
- Üzerine sızma zeytinyağı dökün ve kavanozların kapaklarını kapatın.
- Kavanozları güneş ışığı almayacak bir yerde bekletin. 1-2 ay içerisinde zeytinler hazır olacaktır.
Çizme zeytin yapımında kullanılan malzemeler şunlardır:
| Malzeme | Miktar |
|---|---|
| Çizme zeytin | 1 kg |
| Tuz | 1/2 kg |
| Sızma zeytinyağı | 1 lt |
Çizme zeytin yapımı oldukça basit olsa da, zeytinlerin acısını almak için tuzda bekletme işlemi birkaç hafta sürebilir. Ayrıca, zeytinlerin üzerine dikkatlice zeytinyağı dökülmesi önemlidir. Böylece zeytinlerin hava alması ve bozulması engellenir.
Çizme Zeytinin Faydaları Nelerdir?
Çizme zeytin, yalnızca enfes lezzetiyle değil, sağlık açısından da pek çok fayda sağlıyor. İçeriğindeki yüksek miktarda antioksidanlar sayesinde hastalıklara karşı koruma sağlarken, lif ve yağ oranları dengeli bir beslenmeye de katkı sağlıyor. Bağışıklık sisteminin güçlenmesine destek olan çizme zeytin, kanser gibi ciddi hastalıkların riskini de azaltıyor. Ayrıca, kalp sağlığına olumlu etkileri olduğu da bilinen çizme zeytini, kolesterol seviyesinin düşürülmesine yardımcı oluyor. Yemeklere lezzet katmakla beraber atıştırmalıklar arasında da yer alan çizme zeytini, sağlıklı yaşam tarzına uygun bir seçenek olarak öne çıkıyor.
Antioksidan Özellikleri
Çizme zeytinler antioksidan açısından son derece zengindir. İçerdikleri antioksidanlar, vücudumuzdaki zararlı maddelere karşı savunma sağlar. Aynı zamanda kanser, kalp-damar hastalıkları gibi birçok hastalıktan korunmamızı da sağlar. Çizme zeytinlerinde özellikle E vitamini yönünden zenginlik görülür. Bu da hücrelerimizin yenilenmesine yardımcı olur ve yaşlanma etkilerini azaltır. Ayrıca çizme zeytinleri, polifenol adı verilen bir tür antioksidan içerir. Polifenollerin kan basıncını düşürücü etkisi vardır ve kalp-damar sağlığı için son derece faydalıdır.
Besin Değeri
Çizme zeytinlerinin besin değerleri oldukça yüksektir. 100 gram çizme zeytini yaklaşık olarak 150 kalori içermektedir. İçerdiği yağ oranı diğer zeytinlere nazaran daha fazladır, ancak bu yağlar kalp sağlığı için faydalı olan tekli doymamış yağlardır. Ayrıca, çizme zeytinleri yüksek miktarda E vitamini, demir, kalsiyum ve lif içerir. Bu besinler bağışıklık sistemini güçlendirir, kemik sağlığını destekler ve sindirim sistemine yardımcı olur. Çizme zeytinleri aynı zamanda kanser ve diğer kronik hastalıklara karşı koruma sağlayan antioksidanlar ile doludur.
Çizme Zeytini Hangi Yemeklerde Kullanabilirim?
Çizme zeytini sadece tek başına tüketilebilecek bir atıştırmalık değil aynı zamanda yemeklerin vazgeçilmez bir lezzetidir. Özellikle Akdeniz mutfağının olmazsa olmazlarındandır. Salatalarda, pizza ve makarnalarda, zeytinyağlı mezelerde, sandviçlerde, köftelerde sıkça kullanılır. Ayrıca kahvaltı sofralarınızda da yer alabilir. Zeytinyağı ile marine edilmiş çizme zeytini, peynirli tost, omlet veya yoğurt üzerine ekleyebileceğiniz bir lezzettir. Aynı zamanda çizme zeytini sosu şeklinde kullanarak da yemeklerinize lezzet katabilirsiniz. Kendi damak tadınıza uygun bir yemekte kullanabileceğinizi unutmayın.
Zeytinyağlı Tarifler
Çizme zeytin, lezzeti ve sağlık açısından birçok farklı yemek tarifinde kullanılabilecek bir malzemedir. Zeytinyağı da sağlıklı bir yağ olduğu için, zeytinyağlı çizme zeytin ile yapılan yemekler hem lezzetli hem de sağlıklıdır.
Bir zeytinyağlı çizme zeytin tarifi için, öncelikle zeytinlerin çekirdeklerinin çıkarılması gerekir. Ardından zeytinler su ile yıkandıktan sonra, birkaç gün boyunca tuzlu su içinde bekletilir. Bu işlem, zeytinlerin acı tadının çıkması ve tüm lezzetlerinin ortaya çıkması için gereklidir.
Daha sonra, zeytinler zeytinyağı, sarımsak, limon suyu, tuz, biber gibi malzemelerle birlikte marine edilir ve birkaç saat bekletilir. Marine işlemi sonrasında, zeytinler servis edilmeden önce üzerine ince doğranmış maydanoz veya dereotu gibi malzemeler eklenerek süslenir.
Bu tarifin yanı sıra, zeytinyağlı çizme zeytini ile yapılan başka bir popüler tarif de çizme zeytinli salatadır. Çizme zeytinler, marul, domates, salatalık ve diğer sebzelerle birlikte karıştırılarak lezzetli bir salata elde edilir. Üzerine zeytinyağı, balzamik sirke ve tuz gibi malzemeler eklenerek servis edilir.
Zeytinyağlı çizme zeytini, aynı zamanda mezelerde de kullanılabilir. Zeytinyağı, sarımsak, limon suyu ve diğer malzemelerle hazırlanan humus, patlıcan salatası veya pancar dip sosu gibi mezelerde çizme zeytinler de kullanılabilir.
Bir diğer zeytinyağlı çizme zeytini tarifi de, farklı baharatlarla marine edilmiş zeytinlerin servis edilmesidir. Zeytinler, zeytinyağı ve baharatlarla karıştırılarak birkaç saat bekletilir ve servis edilmek üzere hazır hale getirilir.
Ara Öğünlerde Tüketimi
Çizme zeytini, sağlıklı bir atıştırmalık olarak tercih edilebilir. Ayrıca çizme zeytini, diyet programlarının da vazgeçilmezlerinden biri. İçeriğinde yer alan yüksek oranda lif, doymamış yağ ve protein sayesinde insanları daha uzun süre tok tutar.
Çizme zeytinini atıştırmalık olarak tüketmek için, yanında badem, ceviz gibi kuruyemişlerle birleştirip tüketebilirsiniz. Ayrıca salata, omlet, sandviçler, pizzalar gibi birçok yiyecekte de kullanımı mümkün.
Atıştırmalık olarak tüketmek isteyenler için, çizme zeytinin besin değeri bakımından ineğin sütünden daha yüksek olduğu bilinmektedir. 50 gram çizme zeytini tüketerek doyuran ve ihtiyacımız olan besinlerin büyük bir kısmını sağlayan bir atıştırmalık olabilir.
Türk mutfağında zeytinyağlı yemeklerin vazgeçilmezi olan çizme zeytinin, hem besleyici hem de lezzetli bir atıştırmalık olarak tüketilmesi önemlidir.
Çizme Zeytini Nasıl Saklanmalıdır?
Çizme zeytini taze bir şekilde saklanmadığı takdirde, tadında ve tazelikte bozulmalar meydana gelebilir. Bu yüzden, doğru şekilde saklanması önemlidir. Çizme zeytinlerin bozulmadan saklanması için birkaç öneri;
- Çizme zeytinler, serin ve kuru bir yerde saklanmalıdır.
- Aynı zamanda, ışıktan uzak tutulmalıdır.
- Zeytinlerin saklandığı kap, sıkı bir şekilde kapatılmalıdır.
Çizme zeytinler uygun koşullarda saklandığında, tazeliklerini en fazla altı ay süreyle koruyabilirler. Ancak, bu süre sıcaklık, nem ve saklama koşullarına göre değişebilir.
Saklama Koşulları
Çizme zeytinlerin doğru saklanması, taze kalması ve tüketime hazır olması açısından önemlidir. İdeal saklama koşulları ise serin ve kuru bir ortamdır. Zeytinlerin nemli yerlerde saklanması, şekil bozukluğuna ve küflenmeye sebep olabilir. Ayrıca, zeytinlerin hava alması da önemlidir. Bu yüzden, saklama kapları mutlaka hava geçirgenliği olan ve kapaklı olmayan cam veya plastik kaplar olmalıdır. Saklama sırasında üzerine sızma zeytinyağı eklemek, zeytinlerin daha uzun süre dayanmasını ve daha lezzetli olmasını sağlar. Bunların yanı sıra, çizme zeytinlerin uygun koşullarda saklanması durumunda yaklaşık 6 ay taze kalabileceği unutulmamalıdır.
Saklama Süresi
Çizme zeytinlerinin saklama süresi, doğru koşullara sahip bir ortamda saklanması halinde oldukça uzun olabilmektedir. Genellikle taze zeytinler, birkaç gün içinde tüketilmesi gerekmektedir ancak doğru şekilde saklandığında 1 yıla kadar dayanabilir. Çizme zeytinlerinin saklanması için uygun koşullar; serin, karanlık, kuru ve havalanması iyi olan bir yerdir. Bu nedenle zeytinlerin saklanacağı kaplar da oldukça önemlidir. Cam kaplar tercih edilirken ayrıca uzun süre saklama için kapların sterilize edildiğinden emin olunmalıdır. Ayrıca, zeytinlerin üzerini kapatacak bir yağ eklenerek saklanması da önerilmektedir. Eğer uygun koşullarda saklanırsa, çizme zeytinleri ortalama olarak 6-8 ay arasında dayanır.
Çizme zeytin yapımı oldukça basit, ancak biraz zaman ve sabır gerektirir. İlk olarak, olgunlaşmış siyah zeytinler toplanır ve yıkanır. Ardından, zeytinlerin acısını almak için tuzlu suya batırılır ve haftalar boyunca güneşte kurutulur. Bu işlem, zeytinlerin rengini koyulaştırır ve lezzetini iyileştirir.
Sonra, zeytinler uygun kaplarda (cam, seramik veya çelik) zeytinyağı, sirke, defne yaprağı, sarımsak ve baharat gibi malzemelerle doldurulur. Bu karışım zeytinlerin lezzetini arttırır ve saklama yapılırken de dayanıklılığını korur. Yaklaşık 1 ay boyunca karışımın içinde dinlendirilen zeytinler, lezzetli bir atıştırmalık olarak yaygın olarak tüketilmektedir.
